Verhalen gaan vooraf aan wat men eigenlijk vertellen wil. Waar het mij over gaat, ontvouwt zich altijd heel geleidelijk, terwijl ik me op de voorgrond zorgen maak over de keuze en de volgorde van woorden, het vermijden van herhalingen en het uit de weg gaan van onwaarschijnlijkheden.

Soms komt zo een overtuiging of een idee aan het licht waarvan ik (nog) niet wist dat ik ze erop nahield. Degene waarvan ik me wel bewust ben, lijken dan ineens een stuk minder interessant.

Toen ik vier of vijf was, zat ik al aan het bureau van mijn vader in de voorkamer van ons huis aan de Antwerpsesteenweg in Hoboken. Ik was gewapend met een blauwe balpen van het merk Bic, geleverd door het Ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur, de werkgever van Lampo Sr. Voor me lag een stapeltje dikke lichtroze (of lichtgroene) vellen papier.

Ik maakte tekeningen, heel snel, en leverde luidkeels commentaar. Die was, dat kan niet anders, bestemd voor een publiek – al was dat er niet (op mij na).

Het verhaal dat ik zo vertelde, was uiterst primitief, losweg gebaseerd op wat Suske en Wiske en Kuifje in mij hadden losgemaakt. Hoe ik mij mijn spookachtige toehoorders voorstelde, die ook kijkers waren en over mijn schouder het ontstaan van mijn tekeningen gadesloegen, kan ik mij volstrekt niet meer voor de geest halen.

Misschien stelde ik ze mij helemaal nièt voor – toch niet in de voor de hand liggende zin.

Mensen of dieren kon ik niet tekenen – of toch niet goed genoeg. Dat wist ik al. Ik tekende auto’s die elkaar achtervolgden of in ravijnen stortten, huizen die afbrandden en dies meer (heel slecht natuurlijk).

Vandaag had een kinderpsycholoog mij direct bij de probleemgevallen ondergebracht. Goddank was het ergens tussen 1962 en ’63. Mishandeld of misbruikt werd ik niet, maar ons gezin was wel in nood. Mijn vader was meestal het huis uit – hij bracht vanaf 1963 een groot deel van zijn tijd door bij zijn vriendin die later berucht werd onder de door hem bedachte naam Lucia – en mijn moeder kreeg het steeds moeilijker met de haar opgelegde rol van huisvrouw. Leuk was dat allemaal zeer zeker niet, maar ik herinner mij er weinig van.

Ik vertelde verhalen vòòr ik had leren schrijven, zoveel is zeker.

Mijn moeder en mijn grootmoeder, De Bomma, lazen mij sinds mijn prilste kindertijd voor. Ik heb het elders al gehad of Oe-woe, de voorhistorische mens. Ik vergat de onsterfelijke Lew de Boerekat van Erik Suls, de eerste schrijver die ik heb bewonderd.

Ik besefte dat verhalen in boeken te vinden waren en dat men ze door lezen tot leven wekte – wat ik zelf nog niet kon. Ik wist dat schrijvers de verhalen in boeken achterlieten en dat mijn vader dat ook deed, maar dan voor grote mensen.

Zonder erover na te moeten denken, ging ik ervan uit dat een verhaal een mededeling aan derden is – iets dat je vertelt aan een publiek, ook al bestaat dat laatste alleen in je hoofd. Een verhaal in stilte tekenen – het verzwijgen, dus – was niet aan de orde.

Dat moet een gevolg van het voorlezen zijn geweest.

Mijn moeder, noch De Bomma ventileerden daarbij hun eigen emoties. Hun intonatie gaf alleen die van de personages weer. Van Konijntje Woelwater, bijvoorbeeld. Van de grote bekendheid van dat konijntje ben ik mij een halve eeuw later pas, dankzij het Internet, bewust geworden.

Dat is vast de reden waarom ik liever andere instanties – historische feiten of fictieve personages – beschrijf en zo nodig aan het woord laat, eerder dan mijn eigen opinies uit te schrijven. Maar, zoals gezegd, al schrijvend blijk ik die wel te hebben.

En het publiek van de voorlezerij, dat was ikzelf natuurlijk.